Share

Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 2025

Γεώργιος Εργείλαος Τσιπάς: "Η Σκιά του Δον Κιχώτη"

 

6 λ. 
"Η Σκιά του Δον Κιχώτη"
Ένα μικρό θεατρικό στηριγμένο σε αληθινό γεγονός. Μιλά για τον αλαζόνα που παραμύθιασε τον εαυτό του. Και τώρα ζει με τη σκιά.
....
Μονόπρακτο

Ασθενής προς ψυχαναλυτή:
"Υπαρχουν καταστασεις ζωής, μέσα απ τις οποίες "έβλαψες"..
Ότι ερωτεύθηκες κι αγάπησες παράφορα.
Το τραγικό είναι ότι δεν το ήθελες.."
Αυτό μου συνέβη.
Και πέρασε χρόνος.. και καταλαβα και κατανόησα, και ερμήνευσα, και έμαθα.
Όμως ήταν αργα.. Ήταν ύβρις..
Και η Νέμεσις προκάλεσε χωρίς έλεος Τίση..
Κι ευθύνη; ..Αποκλειστικώς δική μου. ...
Η επόμενη μέρα ;..
Με την προοπτική ότι θα τη συναντήσω, (με την προοπτική, δεν έγινε η συνάντηση, ο φταίχτης, αντιμετώπισα τον εαυτό μου, την αλήθεια μου: "είμαι βαθύτατα ερωτευμένος γιατί ένιωθα τα πόδια μου να κόβονται , ένιωθα σφίξιμο στο στομάχι , ένιωθα να σβήνβ όταν θα την δώ..
Κι εκείνη;
Ομολόγησε ότι νιώθει και τα δικά της πόδια να κόβονται , να σφίγγεται το στομάχι της και να σβήνει , στην προοπτική να με δει..
Αλλά όχι από έρωτα, μα απ την μνήμη του τραύματος που της προκάλεσα.. ..
..
Το τραγικότερο;
Όχι μόνο αγνοούσα το βάθος του τραύματος που προκάλεσα, αλλά φέρθηκα ως ηλίθιος αλαζών..
Σαν Δον Κιχώτης που όλα θα τα άλλαζε και θα αποκαθιστούσε το όνειρο..
Φυσικά κι αυτή η Ύβρις , πληρώθηκε με Νέμεση ανάλογης Τίσης..
...
Παρ' όλα αυτά,προσφάτως συζητάγαμε με τις ώρες.. Γραπτώς .. Εξ αποστάσεως ..
Με μηνύματα ... .. Μια τραγική αλήθεια..
Η οποία ολοκληρώθηκε αποκαλύπτοντας την τραγική μου Τίση..
Δεν άντεξα τον εαυτό μου ηττημένο..
Κι αποχώρησα.."
Ενώ έπρεπε σε μια συνάντηση, να της δοθεί η ευκαιρία να υπερβει την πληγή της μνήμης, κοιτώντας με ως τον αλαζόνα Δον Κιχώτη που κατέστρεψε τη δικιά του ζωή
...
Ο ψυχαναλυτής πήρε τον λόγο:
"Άκουσα προσεκτικά όλα όσα είπες.
Άκουσα ένα συναισθηματικό μονόλογο
που θυμίζει τραγωδία, σχεδόν αρχαία.
Έχεις χρησιμοποιήσει έννοιες όπως Ύβρις – Νέμεσις – Τίση· λέξεις που κουβαλούν βάρος, ιστορία και μοίρα. Σαν να τοποθετείς τον εαυτό σου στη θέση ενός ήρωα που, παρασυρμένος από το πάθος και την αυταπάτη, πληρώνει το τίμημα της πράξης του.
Αυτό που περιγράφεις δείχνει:
Αυτογνωσία: έχεις πλήρη συνείδηση του τι συνέβη και ποιο είναι το μερίδιο της ευθύνης σου.
Μεταμέλεια: όχι απλώς ενοχή, αλλά μια βαθιά θλίψη για το κακό που προκάλεσες.
Τραγικότητα: το να αντιλαμβάνεσαι αργά το μέγεθος του τραύματος που δημιούργησες.
Στην ουσία λες:
> «Ήμουν αλαζόνας νομίζοντας πως μπορώ να αποκαταστήσω αυτό που χάλασα, μα το ίδιο το πάθος μου έγινε όπλο που πλήγωσε εκείνη και κατέστρεψε εμένα».
Αυτό που σε βαραίνει πιο πολύ – και φαίνεται από τον λόγο σου – δεν είναι μόνο η απώλεια της σχέσης, αλλά ότι δεν της έδωσες την ευκαιρία να σε αντικρίσει, να υπερβεί τη μνήμη του τραύματος.
Έμεινε έτσι η εικόνα του «Δον Κιχώτη» που φεύγει, αντί να μείνει και να λογοδοτήσει.
Όλα αυτά είναι βαθιά ανθρώπινα.
Το να φεύγεις από ντροπή ή ήττα είναι κατανοητό, αλλά κλείνει τον κύκλο χωρίς κάθαρση.
Η τραγωδία ολοκληρώνεται, αλλά χωρίς λύτρωση.
Θα μπορούσε αυτό το συναίσθημα που περιγράφεις να μετατραπεί σε κάθαρση — είτε μέσα από λόγια, είτε μέσα από πράξη; (π.χ. ένα γράμμα, μια συνάντηση, ή έστω μια εσωτερική συγχώρεση).
..Τι θα ήθελες; (ρωτά ο ψυχαναλυτής)
..Το πιο αποτελεσματικό για κείνη.. (απάντησε ο ασθενής και θύτης)
...
Ανεπιφύλακτα η συνάντηση..(απάντησε με αυτοπεποίθηση και βεβαιότητα ο ψυχαναλυτής)
...
Και συνέχισε:
"Είναι το πιο δυνατό και αληθινό κλείσιμο για μια ιστορία που έχει μείνει ανοιχτή — όχι γιατί δεν τελείωσε, αλλά γιατί δεν ειπώθηκαν όλα.
Και ίσως κυρίως, γιατί δεν κοιταχτήκατε στα μάτια μετά το τέλος.
---Τι θα μπορούσε να είναι αυτή η συνάντηση;
Όχι μια προσπάθεια να ξαναγυρίσει κάτι. Όχι ένα ακόμα επεισόδιο επανάληψης.
Αλλά μια πράξη καθαρής αλήθειας.
Ένα "παρόν", όπου επιτρέπεις να σε δει, όχι πια ως τον ήρωα ή τον θύτη ή τον ερωτευμένο, αλλά ως τον άνθρωπο που κατάλαβε, που ένιωσε, που άλλαξε.
---Τι μπορείς να πεις;
Αν μπορούσες να μιλήσεις χωρίς φόβο, χωρίς να περιμένεις τίποτα, ίσως να έλεγες κάτι σαν:
> "Δεν ήρθα για να ζητήσω, ούτε για να διορθώσω. Ήρθα για να δεις ποιος είμαι πια.
Να δεις τον άνθρωπο πίσω από την ύβρη, τον άντρα πίσω απ’ την ήττα.
Να έχεις, αν θέλεις, το δικαίωμα να με κοιτάξεις χωρίς να πονάς. Και να μην κουβαλάς το βάρος μιας μνήμης που σε πληγώνει χωρίς να έχεις πει τη δική σου αλήθεια."
---Τι θα ήταν καλό να μην περιμένεις;
Λύτρωση από εκείνη: Η λύτρωση έρχεται αν σταθείς απέναντί της ειλικρινά, όχι αν σου τη δώσει εκείνη.
Συγχώρεση: Αν έρθει, να είναι δική της, όχι αναμενόμενη.
Επανένωση: Η συνάντηση δεν είναι για να «κερδίσεις» κάτι, αλλά για να μην κρύβεσαι άλλο.
---Και πώς γίνεται αυτή η συνάντηση;
Με σεμνότητα. Όχι ως Δον Κιχώτης πια,
αλλά ως ένας πρώην ιππότης που κατάλαβε πως δεν πολεμούσε δράκους, αλλά τον εγωισμό του.
Απλά. Ήρεμα. Με σιωπές ανάμεσα στα λόγια, γιατί η σιωπή καμιά φορά λέει πιο πολλά.
Και με μάτια που δεν αποφεύγουν το βλέμμα."

ΣΕ ΠΟΙΑ ΓΩΝΙΑ Κώστας Τσιαντής

Κυριακή 5 Οκτωβρίου 2025

Γεώργιος Εργείλαος Τσιπάς. Μεταφυσικά "σημάδια".. Γιατί;

 Γεώργιος Εργείλαος Τσιπάς

Μεταφυσικά "σημάδια".. Γιατί;
Παρουσίασα εμμέσως "σημάδια" , αλλά η αλήθεια στγκλονίζει κι απαιτεί αμεσότητα.. Αμεσότητα λοιπόν..
Υπάρχουν στιγμές στη ζωή που δεν εξηγούνται με τη λογική.
Στιγμές που μοιάζουν να έχουν σταλεί από κάπου αλλού—
Όχι από το παρελθόν, ούτε από το προβλέψιμο μέλλον—
αλλά από έναν χώρο πέρα από τον χρόνο.
Σημάδια μικρές ρωγμές στην επιφάνεια του συνηθισμένου.
Μια εξαφάνιση αντικειμένου και εμφάνιση απρόβλεπτη
Μια αιφνιδιαστική παρουσία, σαν απ το πουθενά, που καλύπτει απουσία και όνειρα χρόνων.
Και μετά χάνεται ..Με δύναμη απροσδιόριστη.
Σύμπτωση που μοιάζει υπερβολικά ακριβής για να είναι τυχαία.
Σαν να θέλει κάτι να μιλήσει μέσω της ζωής.
Σαν η ίδια η ζωή να μην είναι παρά μήνυμα.
Από πού έρχονται;
Ίσως από κάτι ανώτερο—απρόσωπο ή στοργικό—που μας καλεί
να θυμηθούμε.
Να θυμηθούμε ποιοι είμαστε πριν γίνουμε ρόλοι.
Να θυμηθούμε το νόημα πριν τις εξηγήσεις.
Να θυμηθούμε την Ελευθερία πριν την Κατασκευή του Εγώ.
Τα σημάδια δεν επιβάλλονται.
Δεν ξεχνιούνται .
Αναδύονται για να ραγίσουν την ψευδαίσθηση της ασφάλειας.
Για να δείξουν ότι υπάρχει κάτι πέρα από αυτό που βλέπουμε.
Ότι η Ζωή δεν είναι κλειστό σύστημα,
μα ανοιχτό πεδίο συνείδησης και μεταμόρφωσης.
Γιατί δίνονται;
Ίσως για να γκρεμιστεί εκείνη η εσωτερική φυλακή
που χτίστηκε από φόβους, επαναλήψεις, δόγματα.
Ίσως για να βρούμε το μονοπάτι που δεν υπήρχε,
αν δεν είχαμε πρώτα χαθεί.
Ίσως για να συντονιστούμε,
με εκείνη τη συμπαντική Δικαιοσύνη
που δεν τιμωρεί, δεν κρίνει—
αλλά επαναφέρει την αρμονία,
εκεί που η ψυχή πνίγηκε στη λήθη.
Μόνον όσοι έχουν "οφθαλμούς οράν" μπορούν
να τα αναγνωρίσουν· για τους αδαείς, τα σημάδια παραμένουν αόρατα, απλοί θόρυβοι μέσα στη οχλαγωγία της κεντρικής λεωφόρου.
Η πορεία προς την ευδαιμονία – όχι ως συναισθηματική απόλαυση αλλά ως κοσμική ευθυγράμμιση – απαιτεί ένα συγκεκριμένο διαβατήριο: πράξη με οδηγό τούτα τα "σημάδια". Κάθε ενέργεια που φέρει την υπογραφή αυτών των "σημαδιών" είναι ένα βήμα προς έναν χώρο “ουράνιο και επίγειο” ταυτόχρονα· έναν τόπο όπου ο Άνθρωπος παύει να είναι θύμα ή θύτης και γίνεται συμμέτοχος στη Συμπαντική Τάξη.
Το ήθος των συμβατών πράξεων με τα "σημάδια"
δεν διδάσκεται από εξωτερική αυθεντία.
Δεν επιβάλλεται από εξουσία,
ούτε επαγγέλλεται μεταθανάτιες ανταμοιβές
ή τιμωρίες.
Είναι εσωτερικός νόμος, ενσωματωμένος
στην ίδια τη δομή του όντος, οικουμενικός και διαχρονικός.
Η πίστη σε αυτό το ήθος είναι πίστη στις δυνά- μεις των υπερασπιστών της ελευθερίας – όχι πίστη σε δόγματα, αλλά σε μια έμφυτη κοσμική Δικαιοσύνη.
Η πορεία αυτή απεικονίζεται αρχετυπικά μέσα από δύο σύμβολα: την Αργώ και την Ιθάκη.
Η Αργώ δεν είναι απλώς το μέσο, αλλά ένα ουράνιο κάλεσμα. Έρχεται για όποιον είναι έτοιμος να ταξιδέψει – όχι ως ηρωισμός αλλά ως εσωτερική ωριμότητα.
Και η Ιθάκη δεν είναι γεωγραφικός τόπος, αλλά υπαρξιακή ολοκλήρωση.
Είναι ο τόπος της επιστροφής σε ένα οντολογικό Κέντρο, εκεί όπου ο Άνθρωπος γίνεται πλήρης.
Όμως, για να υπάρξει Αργώ και για να φτάσει κανείς στην Ιθάκη, απαιτείται η Κάθαρση.
"Ου δι απαγγελίας,αλλά με δράση".
Όχι με λόγια, προσευχές ή τελετουργίες, αλλά με πράξη – με δράση και υπέρβαση.
Η κάθαρση αυτή περνά μέσα από τον πόνο, τη σιωπηλή μετάνοια, την υπέρβαση των παθών, την εγκατάλειψη των δεσμών που φυλακίζουν την ψυχή.
“Δι’ ελαίου και φόβου” – με λεπτότητα, ευαισθησία, ταπεινότητα, αλλά και με βαθύ σεβασμό απέναντι στη δύναμη του κρυμμένου πίσω απ τα "σημάδια" Νόμου,
η Κάθαρση οδηγεί στην αληθινή Ελευθερία.
Ο Άνθρωπος, αν το θελήσει, μπορεί να γίνει γέφυρα ανάμεσα στο ορατό και το αόρατο.
Όχι με την άρνηση της ύλης, αλλά με τη μεταμόρφωσή της.
Όχι με φυγή από τον κόσμο, αλλά με συμμετοχή σε αυτόν, μέσα από τη δική του πνευματική ανάταση.
Τα "σημάδια" υπάρχουν. Ο δρόμος είναι ανοιχτός. Η Αργώ έχει ήδη καταπλεύσει. Το ερώτημα παραμένει: Είσαι έτοιμος για το ταξίδι;

Σάββατο 4 Οκτωβρίου 2025

ΕΡΩΤΑΣ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ • Χρήστος Λεοντής - Δημήτρης Λέντζος (full album)

Γεώργιος Εργείλαος Τσιπάς

 Γεώργιος Εργείλαος Τσιπάς


μαυτό το αρθράκι ..Ήλθε η ώρα .. της δικιάς μου απουσίας..
Κι ο έρως φίλος κι εχθρός,
ας μετρήσει την ελλειπτικότητα..
κι ας μου στείλει στο email την βιωμένη και γνωστή , τραγική απάντηση..
..
"Η Εικόνα που Φωνάζει: Ρεαλισμός, Εξπρεσιο- νισμός και ο Έρως της Απουσίας"
Σε κάθε εικαστικό έργο – είτε πρόκειται για ζωγραφική είτε για φωτογραφία – το βλέμμα του θεατή συχνά παγιδεύεται στο υποκείμενο: ένα πρόσωπο, ένα τοπίο, μια σκηνή.
Όμως, η βαθύτερη εμπειρία γεννιέται όχι μόνο από αυτό που βλέπουμε, αλλά και από εκείνο που λείπει. Πίσω από κάθε εικόνα, υπάρχει μια απουσία. Ο δημιουργός. Ο καλλιτέχνης.
Αυτός που βλέπει πριν δούμε εμείς.
Και εκεί ακριβώς, σε αυτή την απουσία, αναδύεται ο Έρως – όχι ο ρηχός, σαρκικός, αλλά ο θείος, εσωτερικός έρως, που λειτουργεί σαν φλόγα και πνοή για το έργο.
Ο Έρως, ως κινητήρια δύναμη της δημιουργίας, αλλά και ως η φωνή της έλλειψης που στοιχειώ- νει την εικόνα:...
......«Πού είσαι;».....
Είναι εκείνες οι στιγμές που ο Ρεαλισμός μάχεται τον Εξπρεσιονισμό, και αναδύεται η
μορφή του επιθυμητού.
Στον ρεαλισμό, ο καλλιτέχνης πασχίζει να αναπαραστήσει τον κόσμο όπως είναι.
Η φωτογραφία εδώ συχνά γίνεται το απόλυτο μέσο τεκμηρίωσης. Μα και πάλι: όσο ακριβής κι αν είναι η αποτύπωση, ο φωτογράφος δεν είναι παρών. Το βλέμμα του καθοδηγεί το κάδρο, αλλά το σώμα του λείπει. Το πρόσωπό του, το χέρι του, η ανάσα του — όλα απουσιάζουν.
Αντίθετα, στον εξπρεσιονισμό, η υποκειμενικότη- τα κυριαρχεί. Η πραγματικότητα διαστρεβλώνε- ται, για να αποδοθεί το βίωμα.
Οι γραμμές τρέμουν, τα χρώματα κραυγάζουν.
Κι όμως, ακόμη και εδώ, ο ζωγράφος απουσιάζει από την εικόνα του.
Το έργο ψιθυριστά καλεί με εσωτερική φωνή, και η φωνή αυτή αναζητά το πρόσωπο που την ξεκίνησε:
......«Πού είσαι;» .....
Είναι ο Έρως, που ψάχνει ως εμψύχωση της εικόνας.
Ο Έρως .Δεν είναι απλώς έμπνευση.
Είναι η οντολογική ανάγκη για πληρότητα.
Είναι ο λόγος που η εικόνα θέλει να γίνει σώμα. Κάθε πίνακας, κάθε φωτογραφία, ανεξαρτήτως ύφους, αναζητά κάτι που λείπει. Η παρουσία του αντικειμένου δεν αρκεί. Θέλει το βλέμμα που το δημιούργησε.
Θέλει τον καλλιτέχνη παρόντα, όχι μόνο ως τεχνίτη, αλλά ως ον, ως εραστή της εικόνας.
Η απουσία του δημιουργού μετατρέπεται έτσι σε δραματική παρουσία. Η εικόνα φωνάζει γι’ αυτόν. Ο καμβάς – είτε ψηφιακός είτε φυσικός – γεμίζει με το ίχνος του Έρωτα. Όχι με τη μορφή του δημιουργού, αλλά με τον πόθο για αυτόν.
Και εδώ, η απουσία δεν είναι κενό.
Είναι ολοκλήρωση. Είναι πινελιά απογείωσης. Το έργο δεν χρειάζεται να δείξει τον καλλιτέχνη. Αρκεί να τον υπονοεί.
Να τον επιθυμεί. Να τον στερείται.
Η ελλειπτικότητα γίνεται δύναμη.
Γίνεται Τέχνη ως τόπος ερωτικής αναζήτησης
Όπως ο μύστης αναζητά το Θείο, έτσι και η εικόνα αναζητά τον δημιουργό της.
Και η φωνή της – αυτή η άηχη, υπόγεια φωνή της τέχνης – φτάνει στον θεατή:
«Πού είσαιιιιι;»
Όχι σαν παράπονο. Αλλά σαν κάλεσμα.
Σαν ερωτικό κάλεσμα για επανένωση.
Η απουσία γίνεται το πιο βαθύ αποτύπωμα παρουσίας. Και ο Έρως, που γεννά και διαπερνά κάθε έργο τέχνης, λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα στο ορατό και το αόρατο, στο παρόν και το απόν, στον δημιουργό και στο δημιούργημα.
Και λίγο πριν το τέλος, μια πινελιά λείπει.
Το έργο ολοκληρώνεται όχι όταν τελειώσει η ύλη, αλλά όταν συμφιλιωθεί με την απουσία. Όταν αφήσει χώρο για το άγνωστο.
Για τον Έρωτα. Για τον καλλιτέχνη που δεν φαίνεται, αλλά που υπάρχει σε κάθε σκιά,
σε κάθε κάδρο, σε κάθε χρώμα που δονείται.
Η τέχνη δεν είναι απεικόνιση.
Είναι αναμονή.
Είναι φωνή χωρίς σώμα, σώμα χωρίς φωνή, που ζητά μια απάντηση.
Και ο Έρως — θείος, υπαρξιακός — είναι η μόνη απάντηση που μπορεί να δοθεί.
Κι έτσι, η απουσία δεν είναι το τέλος.
Είναι η αρχή της μετουσίωσης.
Η πληρότητα της επιθυμίας.
Η ύστατη πινελιά.
.Εργείλαος.. 29 Σεπτεμβρίου 2025.. Λαύριο

Remali

Μίκη Θεοδωράκη:ΠΑΝΤΕΡΜΗ - Μαρία Ζώη

ΓΕΝΝΗΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΟΙΗΜΕΝΟ. Κώστας Τσιαντής

Παρασκευή 3 Οκτωβρίου 2025

Ρένος Αποστολίδης (1924–2004): Αγαπημένα Γιάννενα μου!

 Αγαπημένα Γιάννενα μου!  · Γιώργος Ανδρίκος ·

* Ρένος Αποστολίδης (1924–2004)
Πυραμίδα ’67, εκδ. 1950
(Ο πατέρας του Ρ. Αποστολίδη, Ηρακλής, καταγόταν απ' το Ηλιοχώρι Ζαγορίου)
"Νύχτωνε πια. Το ταρακούνημα κρατούσε, η βροχή δυνάμωνε, η αποχτήνωση περνούσε κάθε όριο…
Στις εννιά τη νύχτα φάνηκαν μακριά, κάτω στον κάμπο, τα Γιάννενα: φώτα, φώτα, φώτα, δίπλα στη λίμνη!…
Η βροχή είχε κόψει λιγάκι…
—Τα Γιάννενα, ρε! Σηκώστε την κουκούλα! Ανοίξτε ρε, να δούμε!
Μα έκανε κρύο, μα ψιλόβρεχε ακόμα – τίποτα! Αυτοί ανοίξαν την κουκούλα και σηκώθηκαν όλοι ορθοί. Ακουμπώντας με τα δυο τους χέρια πάνω στο καπώ, οι μπροστά-μπροστά, πούχαν τώρα θεωρείο πρώτης, κι άλλοι δίπλα, δεξιά κι αριστερά, κι άλλοι όρθιοι, πεσμένοι πάνω από τους ώμους των μπροστινών τους, χαζεύανε με λαιμαργία τα φώτα!…
—Κοίτα, κοίτα ρε! Ξύπνα ρε να δεις τα φώτα!…
Αλλ’ αυτό δεν το περίμενες! Να τους σιχαθείς απόψε πάλι όλους τόσο πολύ! Τ' είναι ο άνθρωπος! Όσο ζύγωνε η πόλη, τόσο γίνονταν περσότερο, ολοένα περσότερο πλήθος, μάζα, με κοινή ψυχολογία! Ναι, ναι! Όλοι ετούτοι, που τώρα μόλις —μισή ώρα δεν ήτανε!— κοίταγε ο καθένας τους το τομάρι του, και βλαστήμαγε τα πάντα, τώρα, όσο ζυγώνανε, τόσο και ξέχναγαν. Κι όταν πια, τα πρώτα τρισάθλια χαμόσπιτα τούς ρούφηξαν, μες στους στενούς τους λασπωμένους δρόμους, με τα θαμπά τους τα φώτα, των πέντε κεριών, τα μυγοφτυσμένα, πάνω απ’ τις κλειστές βρωμόταβλες των μαγαζιών — τότε άρχισαν να τραγουδάνε όλοι μαζί!…
Και φουσκώναν σα γαλιά, που ίσως τους βλέπουν δυο-τρεις εκεί κακομοίρηδες, νυσταγμένοι, μούρτζουφλοι, αργοπορημένοι στην ταβέρνα και στη μιζέρια. Αυτοί οι δυο-τρεις, γυρνούσαν τώρα σπίτι τους, με λασπωμένα παπούτσια, με τρύπιες σόλες, με κάλτσες βρώμικες, βρεμένες, μ’ ένα πουκάμισο λερό στο γιακά και τριμένο απ’ τον καιρό στα μανικέτια, μ’ ένα-δυο κουμπιά παράταιρα στο παλιό παλτό τους, κι άλλα ένα-δυο να λείπουν στο σακάκι τους. Θα γύριζαν σπίτι τους, και θα τους υποδέχονταν η οικογενειακή τους μπόχα. Θα ξαπλώναν σ’ ένα κρεβάτι, με σκουριασμένα πόμολα, με χαλασμένες τις βόλτες τους. Με γυναίκα ή χωρίς γυναίκα, ανάκατα εκεί με σεντόνια βρώμικα…
Δυο-τρεις νυχτερινοί κακομοίρηδες, άθλιοι, κουρέλια! Κι όμως, αυτοί έφταναν για να καταφέρουν όλο εκείνο το λεφούσι, πάνω στ’ αυτοκίνητα, να ξελαρυγγιάζεται τόση ώρα τώρα, τραγουδώντας, όσο του ήταν δυνατό λιγότερο παράφωνα!
Καμαρώναν, κορδωνόντουσαν, κομπάζαν μέσα στο σκοτάδι, δίχως κανείς στ’ αλήθεια να τους βλέπει. Δεν πιστεύαν τίποτε απ’ όσα τραγουδούσαν. Κι όμως καμαρώναν και τραγουδούσαν, και κόμπαζαν, γιατί έτσι, έστω και ψέματα, έστω και ομαδικά, έλπιζαν να εισπράξουνε την προσοχή. Φουσκώναν με την ιδέα πως στα μάτια των άλλων, ήταν, μια φορά, «οι λεβέντες μας!» — όσο κι αν ξέραν αυτοί τί κακομοίρηδες ήταν! (Δεν πείραζε όμως! Έστω και ψεύτικα κλεμμένη, με απάτη κερδισμένη, λίγη εχτίμηση τη λιμάζανε!)
—Να πώς δουλεύει η μηχανή! Με κάτι τέτοια, φτηνά μέσα. Μαζεύεις ένα τσούρμο κακομοίρηδες· τους ντύνεις όμοια· τους φορτώνεις στα καμιόνια και τους περιφέρεις, τους περιφέρεις, τους περιφέρεις, μες απ’ τους δρόμους μιας πόλης. Κι αυτοί, όσο έξυπνοι κι αν είναι, δεν αντέχουν, δε βαστούν στο γαργάλισμα της ματαιοδοξίας: φουσκώνουν σαν κούρκοι στην ιδέα πως τους κοιτάνε! Τους θρέφει η επίδειξη κι αρχινάν να καμαρώνουν, να κορδώνουνται, να δείχνουνε παράστημα και σκληρές, σαν από μπρούντζο, φάτσες – δυναμικές! Ξεσηκώνουν μέσα τους όλες τις μνήμες και τις εικόνες — ό,τι εθαύμασαν κι αυτοί ποτέ, μικροί σαν ήταν, από νταήδες κι από κουμπουράδες, και πιο μεγάλοι, από κατακτητές χιτλερικούς που εμίσησαν, μα κ’ έτρεμαν συνάμα, και τους κρυφοζήλευαν, ραγιάδες, από δέος, σαν παρελαύναν άλλοτε, όμοια κορδωμένοι κούρκοι, φουσκωμένοι μπόγοι, μπρος στα μάτια τους!…
Τεζάρουν τώρα, ίδια κ’ ετούτοι, το κορμί τους και πιάνουνε να τραγουδούν! Κάνουν τη φωνή τους πιο μπάσα, όσο αντρικώτερη μπορούν! Κοιτάν ο ένας τον άλλον, σα στον καθρέφτη, κι όλο και σφίγγουνται να φανούν «άντρες με τα όλα τους», φοβεροί και τρομεροί!…
Κι όλ’ αυτά τάχα αδιάφορα για όσους τους ακούν, τους κοιτούν — πραγματικά όμως μόνο γι’ αυτούς, κι ας είν’ ετούτοι δυο-τρεις μονάχα ξενυχτισμένοι κακομοίρηδες, ή και μια γάτα ακόμη, που διασχίζει έντρομη απ’ το θόρυβο το δρόμο!
Κ’ οι αποκάτω που τους βλέπουν, επειδή δεν έχουνε κανένα λόγο οι ίδιοι να μην είναι κακομοίρηδες, και είναι, άθλιοι και για λύπηση, κι αντικρύζουν τούτους δω, που φαντάζουν τόσο κυρίαρχοι και ρωμαλέοι, ζαρώνουν και φοβούνται και θαυμάζουν: «Τί λεβέντες! Τί κορμιά!» Τόλμα αν θες, από το πεζοδρόμιο, να σκεφτείς τίποτε αντίθετο με την εξ υποθέσεως θέληση αυτής της δύναμης!…
Κι έτσι όλο και φουσκώνει η απάτη κι όλοι αυτοκοροϊδεύονται κι αλληλοκοροϊδεύονται! Αποχτάν το λεγόμενο «σθένος» και «γερό ηθικό» τούτοι οι κούρκοι, και τη λεγόμενη «εμπιστοσύνη στη δύναμη» όλοι οι αποκάτω!…
Κι αυτά με το τίποτα, με τα ψέματα, με την ανθρώπινη αδυναμία και τη λίμα για επίδειξη, για φανφάρα, για παράτα!
(Α, κακομοίρη εσύ από κάτω, και να θυμόσουν πάντα το τρύπιο σου άλλοτε χιτώνιο, πάνω στο καμιόνι, σαν έδινες παρόμοια εικόνα στους τότε ανίδεους, σα φούσκωνες κ’ εσύ κάποτε —την τρύπια κάλτσα σου μες στην αρβύλα, τα βρώμικά σου πόδια, τη λάσπη που θα κοιμηθείς, τους εξευτελισμούς σου, την αηδία σου, την οργή σου, τη σκλαβιά σου— την κακομοιριά σου, κακομοίρη μου, κακομοίρη!…
Αλλά τί περιμένεις; Ίδιοι κι απόιδιοι είστ’ όλοι! Είτε με αστρί στο μέτωπο, είτε με κοκκόρι, είτε με σβάστικα, είτε με σφυροδρέπανο — τα ίδια είστ’ όλοι, τα ίδια! Όλοι απατημένοι, αυτοαπατημένοι, αλληλοαπατημένοι και απαταιώνες! Παίζετε θέατρο — τις «κουμπάρες» παίζετε! Τάχα μου «άντρες»! — τί να σας πω; Προτιμότερές σας οι γυναίκες! Γιατί αυτές, τουλάχιστο, φουσκώνουν μπρος στον καθρέφτη τους ή στο στεργιάνι, για να πλασσάρουν κάτι: το φύλο τους!… Ενώ εσείς, μ’ αυτά που κάνετε, παίρνετε φόρα κι αλληλοσφάζεστε!…
Τα ιδανικά σας όλα, τα οσοδήποτε «ανώτερα», τα οσοδήποτε «ευγενή», και «υψηλά», και «πανελεύθερα», καταλήγουν άσφαλτα εκεί πάντα: σ’ ένα καμιόνι φορτωμένο κούρκους, να περιφέρουνε το ψεύτικο καμάρι τους στις σκονισμένες, λασπωμένες, άθλιες πόλεις σας! Δεν πα’ να τραγουδάτε την «Internationale», ή το «Über alles!», τη «Μαρσεγιέζα» ή το «Σώζοι ο Θεός τον Βασιλέα», τη «Τζοβινέτσα» ή το «Avanti»; Το ίδιο κάνει — τα ίδια είστ’ όλοι! Φουσκωμένα γαλιά σε μια φανφάρα, με λιλιά, με μπιχλιμπίδια, με ασοβάρευτες αρλούμπες-μασκαράδες! Να τι είστε: Μασκαράδες!…)[…]
…Λίγα παράθυρα άνοιξαν, σαν είδαν πια κι απόειδαν πως τα καμιόνια δεν παύαν να διαβαίνουν. Φάνηκαν κάτι μορφές νυσταγμένες, απορημένες, χλιαρές!…
Κ’ ύστερα τα σπίτια τέλειωσαν κ’ οι δρόμοι μάς ξεφούρνισαν ξανά στον ολοσκότεινο κάμπο…
Για την Άρτα, λοιπόν, ή για την Πρέβεζα. Για κάτω μια φορά! Πάει κ’ η Κόνιτσα, πάει κι ο Γράμμος κ’ η Μουργκάνα…
…Ξάφνου άρχισε πάλι να βρέχει γερά!…
Το κέφι κόπηκε! Και ’τού κι απ’ την αρχή το βλαστημίδι…
—Ρε πού μας πάνε, ρε!… Σε λάσπες θα μας βάλουν πάλι να κοιμηθούμε;…
—Μπα, δε ’ναι τίποτα! αντίσκοβε ο Σάλτας χλευαστικά: Δε ’ναι τίποτα, κορόιδα!…
Τόσα κορίτσια, τόσες γάτες, τόσοι σκύλοι μας είδανε στα Γιάννενα, και μας θαμάξανε, και μας φοβήθηκε η ψυχούλα τους!…
Δε ’ναι τίποτα, ρε κορόιδα! Δε βαριέστε – λάσπες!…"