Ξεκίνησα γύρω στα 1986 τη συνεργασία μου με τον νεαρό τότε Πατρινό ποιητή Διονύση Καρατζά με δύο κύκλους τραγουδιών: ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ και ΩΣ ΑΡΧΑΙΟΣ ΑΝΕΜΟΣ.
Η ΒΕΑΤΡΙΚΗ υπήρξε ο τρίτος κύκλος, που συνέθεσα στα 1987. αμέσως μετά ακολούθησε ένας τέταρτος κύκλος από είκοσι τέσσερα μικρής διάρκειας τραγούδια, ο κύκλος ΜΙΑ ΘΑΛΑΣΣΑ ΓΕΜΑΤΗ ΠΟΙΗΣΗ, σε ποίηση Δήμητρας Μαντά.
Έτσι έκλεισε η Λυρική Τετραλογία – Το Τετράφυλλο Δάκρυ – που έχει επίκεντρο τον Ελλαδικό Έρωτα.
Κοινό γνώρισμα και των τεσσάρων κύκλων είναι η λατρεία για την ελληνική φύση και κυρίως την ελληνική θάλασσα. Η ποίησή τους είναι ονειρική. Απευθύνεται στον ποιητικό εαυτό μας, στο λυρικό μας υποσυνείδητο, στη συλλογική νεοελληνική ευαισθησία και μνήμη. Αποδρά από την καθημερινότητα. Προσπαθεί να ανακαλύψει νέες «σταθερές» του συναισθηματικού μας υπόβαθρου. Προσπαθεί να διεισδύσει στα άγια των αγίων, στο απόσταγμα της ελληνικής ουσίας.
Στα δέκα ποιήματα του Καρατζά – στη ΒΕΑΤΡΙΚΗ – πρόσθεσα και δύο δικά κου: Βεατρίκη, πάψε να γελάς και Η Βεατρίκη στην οδό Μηδέν, που έδωσε και τον τίτλο στον Κύκλο. Το πρώτο είναι ερωτικό. Το δεύτερο τοποθετεί τον φανταστικό κόσμο της Βεατρίκης μέσα στη συγκεκριμένη ιστορική στιγμή. (1987).
Η Βεατρίκη μεταβάλλεται –ευτυχώς στιγμιαία- σε μια συνηθισμένη νοικοκυρά, που ψάχνει στη οδό Ερμού «για καινούριο καπέλο με φτερά».
Η Βεατρίκη γίνεται προσωποποίηση της Εξουσίας –αν είναι δυνατόν- και «δίνει τον όρκο, είναι πρώτος πολίτης του Μακρυγιαννιστάν».
Η Ελλάδα-Ελληνιστάν, χώρα τριτοκοσμική.
Ενώ από μακριά, μέσα από το χρόνο, έρχονται οι αναμνήσεις άλλων καιρών, φορτωμένων με οράματα που ξέφτισαν: Το παλικάρι τ’ ουρανού (1963). Ώστε η Ελλάδα-Βεατρίκη δεν υπάρχει πια. Αν υπήρχε, τότε δε θα είχα κι εγώ ανάγκη να πω αυτές τις πικρές αλήθειες. Γρήγορα όμως κλείνει η παρένθεση του μηδέν. Όχι, η Βεατρίκη δεν είναι, ούτε μπορούσε ποτέ να γίνει αυτή η καρικατούρα που γέννησε για μια στιγμή η απελπισία μιας προδομένης και γι’ αυτό πληγωμένης βαθιά ψυχής. Ανεβασμένη στο πιο ψηλό βάθρο της ελληνικής Σκηνής, ξαναπαίρνει την αθάνατη φύση της, ξαναγίνεται σύμβολο του αιώνιου έρωτα και αφήνει τη φωνή της ν’ απλωθεί πάνω από πεύκα, νησιά και ανθρώπους: είναι η μεγάλη άρια της Βεατρίκης, για ν’ ακολουθήσουν το άρωμα του ιδρωμένου τριφυλλιού – οι νύχτες που μυρίζουν γιασεμί – τα μαγικά κασετόφωνα της γειτονιάς – η μικρή πεινασμένη νύχτα – τα εξωτικά τοπία ωραίας αβύσσου – τα όμορφα που πονάνε – η αλήθεια της Άνοιξης και τέλος οι σιωπές φυτών, που ψηλώνουν τις λέξεις μου.
Ενώ «μεγαλώνω έτοιμος στα τραγούδια μου»…
Μίκης Θεοδωράκης
Αθήνα, Νοέμβριος 1994
Πέμπτη
19 Μαρτίου 2020
Ο
λυρικός Μίκης Θεοδωράκης: Η Βεατρίκη
στην Οδό Μηδέν (1994)
Ο
τρίτος κύκλος μελοποιημένων ποιημάτων
του Μίκη Θεοδωράκη πάνω σε
ποίηση του Διονύση Καρατζά με
τίτλο "Η Βεατρίκη στην Οδό
Μηδέν" πρωτοσχεδιάστηκε στα
τέλη Φεβρουαρίου και ολοκληρώθηκε τον
Σεπτέμβριο του 1987, ενώ την επόμενη
χρονιά παρουσιάστηκε στο διεθνές
Φεστιβάλ Πάτρας με τη Μαρία
Φαραντούρη στην ερμηνεία και
τη Ντόρα Μπακοπούλου στο
πιάνο, όπως ακριβώς ηχογραφήθηκε και
για το δίσκο που τελικά εκδόθηκε πολύ
αργότερα από τη Minos το 1994 και επανεκδόθηκε
σε νέα ψηφιακή επεξεργασία το 2005.
Πρόκειται
για έναν υψηλής ποιότητας κύκλο δώδεκα
τραγουδιών γραμμένων στη λιτή φόρμα
του γερμανικού lied, δηλαδή για φωνή και
πιάνο χωρίς καμία άλλη οργανική συνοδεία.
Παρόλα αυτά το έργο αυτό ακούστηκε πολύ
περισσότερο από τα άλλα δύο που έγραψε
ο συνθέτης σε ποίηση Καρατζά ("Τα
πρόσωπα του ήλιου", "Ως
αρχαίος άνεμος"),
ίσως γιατί στην ερμηνεία επιστρατεύτηκε
το βαρύ όνομα της Μαρίας Φαραντούρη,
ίσως πάλι γιατί ο δίσκος αυτή τη φορά
έκδόθηκε από μια μεγάλη εταιρία σαν τη
Minos εξασφαλίζοντας καλύτερη διανομή.
Η Βεατρίκη θα
μπορούσε να είναι το alter ego του Διόνυσου σε
συμβολικό επίπεδο. Είναι η γυναικεία
μορφή που μεταλλάσσεται στο χρόνο
άλλοτε σε απλή νοικοκυρά, άλλοτε σε
υπέρτατο σύμβολο του αιώνιου έρωτα,
άλλοτε σε σύμβολο εξουσίας κι άλλοτε
σε άπιαστη φαντασίωση που σβήνει στο
οριακό σημείο Μηδέν που μπορεί να
σηματοδοτεί ένα τέλος, αλλά και μια
καινούργια αρχή. Μέσα στο ίδιο ποιητικό
κλίμα εναρμονισμένος κι ο συνθέτης
πρόσθεσε στο ποιητικό σώμα και δυο δικά
του ποιήματα ("Βεατρίκη, πάψε να
γελάς", "Η Βεατρίκη στην Οδό Μηδέν").
Η
Μαρία Φαραντούρη για πολλοστή φορά
αποδεικνύει την ασύγκριτη ερμηνευτική
της δεινότητα ανεξαρτήτως του μουσικού
ύφους που καλείται κάθε φορά να
υπηρετήσει. Μαζί της η σπουδαία πιανίστρια
Ντόρα Μπακοπούλου συνοδεύει έξοχα με
το διακριτικό της άγγιγμα στα πλήκτρα
του πιάνου. Το αποτέλεσμα είναι εξαίσιο
κι ασφαλώς υποδηλώνει εμφατικά την
αστείρευτη και αενάως μεταλλασσόμενη
έμπνευση του μεγάλου συνθέτη.
(c)
Minos-EMI | 1994 | Remastered edition 2005 | πηγή: d58 ///
https://diskovolos58.blogspot.com/2020/03/1994.html
